Osuszanie pomieszczeń - metody

Osuszanie pomieszczeń może odbywać się bez użycia dodatkowych urządzeń – wysychanie naturalne oraz z użyciem specjalistycznych urządzeń(osuszanie mechaniczne).

Należy zaznaczyć, że określenie „osuszanie” używane jest często nieprawidłowo. Na przykład wykonywanie izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych (tzw. hydroizolacji) w zawilgoconych budynkach jest tylko jedną z metod zabezpieczania murów przed zawilgoceniem, a nie metodą osuszania.

Proces naturalnego osuszania przegród budowlanych jest złożony i zależy zarówno od warunków cieplno-wilgotnościowych wewnątrz i na zewnątrz budynków, jak i od rodzaju oraz konstrukcji przegród budowlanych. Ponadto skuteczność naturalnego osuszenia zależy w istotny sposób od prędkości przepływu powietrza przy osuszanej powierzchni.

Proces naturalnego osuszania można w uproszczonej formie podzielić na dwa etapy,  a mianowicie wysychanie zachodzące na powierzchniach ścian jak i w jej wnętrzu.

Pierwszy etap naturalnego osuszania przegrody, polegający na odprowadzeniu wody z jej powierzchni jest stosunkowo krótki i wynosi – przy sprzyjających warunkach wysychania – ok. 20 – 30 dni.

Drugi okres wysychania przegród budowlanych, czyli ich wnętrza, zależy głównie od oporów dyfuzyjnych warstw przypowierzchniowych.

Ponieważ ok. 30% czasu w roku (okres jesienno-zimowy) nie wpływa dodatnio na wysychanie naturalne ścian (proces ten wtedy praktycznie ustaje), łączny czas naturalnego wysychania ściany o grubości 38 cm wynosi:

• dla cegły ceramicznej 145 ÷ 200 dni,
• dla żużlobetonu 451 ÷ 902 dni,

Grube mury praktycznie (> 40 cm) będą wysychać przez wiele lat i to przy założeniu, że w budynkach istnieją izolacje poziome i pionowe ścian piwnicznych.

Intensywność procesu osuszania przegród budowlanych można zwiększyć poprzez:

• dostarczanie ciepła do przegrody (okresowo lub ciągle) przez nagrzewnice, promienniki podczerwieni i źródła mikrofalowe
• obniżenie ciśnienia cząstkowego pary wodnej w powietrzu opływającym powierzchnie przegrody
• obniżenie ciśnienia w powietrzu opływającym przegrodę (tzw. suszenie próżniowe)

Urządzenia do osuszania przegród mogą wykorzystywać jedną lub kilka z wyżej wymienionych metod zwiększenia intensywności wymiany ciepła i masy (wilgoci).

Należy podkreślić, że samo ogrzewanie powietrza i ścian, bez zapewnienia intensywnej wymiany powietrza w osuszanym pomieszczeniu (budynku), nie prowadzi do wysychania przegród. Podgrzane i zawilgocone powietrze może bowiem spotkać się z chłodniejszymi elementami budynku, na których może wystąpić kondensacja pary wodnej. Oznacza to, że przy takim sposobie suszenia wilgoć może przemieszczać się – z jednego pomieszczenia do drugiego lub z jednego rodzaju materiału na drugi.

W ostatnim czasie w Polsce jest stosowanych kilka metod do przyspieszonego (sztucznego) osuszania przegród budowlanych.

Do nagrzania muru oraz występującej w nim wilgoci wykorzystuje się promienniki mikrofal. Mikrofale wprawiają w drgania cząsteczki wody, które z kolei ocierają się o siebie. Wskutek tarcia cząsteczki wody nagrzewają się do temperatury 60-80°C, przemieszczają na zewnątrz ścian i odparowują. Proces ten jest przyspieszony przez termowentylatory, zainstalowane przy promiennikach.

Do każdego obiektu dobierany jest odpowiedni sposób nagrzewania murów. W wyniku takiego osuszania następuje bardzo szybki spadek zawilgocenia ścian – już w ciągu pierwszej doby o 5-8% (cały proces osuszania trwa około dwóch tygodni).

Dodatkową zaletą osuszania mikrofalowego jest całkowite zniszczenie grzybów pleśniowych i domowych oraz owadów – szkodników drewna, brak wysoleń powierzchniowych, które powstają przy stosowaniu innych metod oraz możliwość jednoczesnego wykonywania poziomej przepony (izolacji) przeciwwilgociowej.

Metoda ta oparta jest na prostej i znanej zasadzie fizycznej – „suche powietrze osusza”, a wilgoć z osuszanych pomieszczeń usuwana jest na zewnątrz w sposób ciągły i bezobsługowy, z dużą możliwością regulacji (od kilkunastu do ponad 100 l na dobę).

W tej metodzie stosowany jest środek sorpcyjny, który jest integralną częścią rotora o bardzo dużej powierzchni wymiany wilgoci. Proces osuszania przebiega dzięki wymianie wilgoci zawartej w powietrzu przepływającym przez powoli obracający się rotor. Wilgoć pochłaniana jest przez absorbent, nad którym panuje bardzo niskie ciśnienie cząstkowe pary wodnej i jest odprowadzana na zewnątrz przez gorące powietrze przepływające w przeciwnym kierunku. Osuszane pomieszczenie musi być izolowane i uszczelnione, aby nie dopływało powietrze z zewnątrz.

Osuszacze absorpcyjne umożliwiają doprowadzenie suchego i ciepłego powietrza także do trudno dostępnych miejsc zawilgoconych, np. ścian wielowarstwowych, podłóg czy stropów, bez konieczności rozbierania fragmentów konstrukcji budynków. Zaletą tej metody jest również możliwość pracy urządzeń przy niskich, a nawet ujemnych temperaturach oraz przy małej wilgotności powietrza.

Tego typu urządzenia przepuszczają powietrze zaczerpnięte z osuszanego pomieszczenia nad wbudowanym parownikiem, który obniża temperaturę powietrza poniżej punktu rosy. Dzięki temu w pojemniku zbiera się nadmiar pary wodnej.

Osuszane pomieszczenie musi być izolowane i uszczelnione, aby nie dopływało powietrze z zewnątrz. Zaletą tej metody jest niewielki koszt eksploatacji. Nie można jej jednak stosować do osuszania miejsc trudno dostępnych, takich jak warstwy posadzkowe, stropy, sklepienia, kanały czy ściany warstwowe. Osuszacze nie mogą pracować w temperaturze poniżej 10^oC, a także przy wilgotności względnej powietrza poniżej 30%.

Wydajność tego typu urządzeń jest bardzo zróżnicowana. Maszyny o małej mocy (do ok. 0,5 kW) skraplają do 10 litrów wody na dobę. Urządzenia o mocy powyżej 1 kW mogą skroplić kilkadziesiąt litrów na dobę. Przy mocy rzędu kilkunastu kW wydajność może wynosić ponad 1000 litrów na dobę.

Zgodnie z nazwą, osuszacze osuszają pomieszczenia poprzez usuwanie nadmiaru wilgoci z powietrza. Duże urządzenia tego typu coraz częściej są używane do osuszania nowych budynków, dzięki czemu szybciej można rozpoczynać roboty wykończeniowe i zasiedlanie mieszkań.

Małe, pokojowe osuszacze mogą być natomiast doskonałym uzupełnieniem wentylacji, właśnie w zakresie usuwania nadmiaru wody. Nie są one w stanie osuszyć budynków po zalaniu, ale w znaczący sposób poprawiają mikroklimat pomieszczeń i zapobiegają pleśnieniu ubrań, mebli, książek i ścian.

Lepsze z tych urządzeń wyposażone są w regulatory, pozwalające na utrzymanie stałego poziomu wilgotności, co może być ważne, jeśli posiadamy cenne i wrażliwe na wilgoć przedmioty. Mogą też filtrować i odświeżać powietrze.

Osuszanie kondensacyjne – wady i zalety 
 

Osuszanie kondensacyjne to najbardziej rozpowszechniona forma osuszania budynków. Większość z nas kojarzy tę metodę osuszania i chętnie ją wykorzystuje podczas mniejszych lub większych zalań mieszkania czy domu. Należy pamiętać jednak, że osuszacz kondensacyjny nie jest lekarstwem na wszystkie typy zalań, a jego stosowanie w niektórych przypadkach może nie przynieść oczekiwanych efektów. 

Osuszanie kondensacyjne – kiedy się nie sprawdzi? 

Na początku należy wyjaśnić, że obsychanie mokrej ściany czy sufitu jest niejako efektem ubocznym zmniejszania względnej wilgotności powietrza przez osuszacz kondensacyjny w pomieszczeniu. W momencie wychwytu wilgoci z powietrza przez osuszacz i skondensowaniu go do postaci wody obniżamy poziom wilgotności i tym samym umożliwiamy odparowanie wody ze ścian i ich powolne obsychanie. O efektywności osuszania kondensacyjnego decydują głównie 4 czynniki, a biorąc pod uwagę całość zagadnienia nawet 5. 

 
– temperatura (optimum to ok. 25 stopni) 
– kubatura pomieszczenia (ilość urządzeń musi być odpowiednio dobrana do kubatury pomieszczenia) 
– rodzaj materiału, jaki uległ zalaniu 
– rodzaj farby, jakim została pokryta ściana czy sufit (paroprzepuszczalność)

 
Powyżej zostały wymienione 4 czynniki, w takim razie co stanowi piąty? 

Jest nim rodzaj zalania. Samo osuszanie kondensacyjne nie sprawdzi się podczas zalania budynku, gdzie woda wlała się pod posadzkę. Częstym widokiem podczas oględzin pracowników naszej firmy jest obraz pracującego osuszacza kondensacyjnego w momencie, gdy mamy do czynienia z zalaniem warstw izolacji. Nie twierdzimy, że takie działanie całkiem nie ma sensu, ale na pewno nie spowoduje ono wyschnięcia wilgoci, która znajduje się pod wylewką (przynajmniej w jakichś racjonalnych ramach czasowych). Wilgoć spod wylewki będzie miesiącami wychodzić na ścianach i powodować np. zapleśnienie czy nieprzyjemny zapach. 

Osuszanie kondensacyjne – Kiedy warto?

Osuszacze kondensacyjne doskonale sprawdzają się przy zalaniach: 

– gdzie nie ma warstw izolacji 
– kiedy mamy do czynienia z gołym niepomalowany tynkiem (oczywiście, jeżeli mamy pomalowane ściany farbą o małej paroprzepuszczalności to nic nie stoi na przeszkodzie, aby zdrapać farbę) 
– gdzie temperatura w pomieszczeniu jest w granicach 20-30 stopni 

 – ilość urządzeń jest współmierna do kubatury (ten czynnik jest dosyć trudny do spełnienia w pomieszczeniach bardzo wysokich).